Πέμπτη 1 Οκτωβρίου
Ανανίου αποστόλου, Ρωμανού μελωδού, Ιωάννου
Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Γοργοϋπηκόου (1 Οκτωβρίου)
«Γοργοϋπηκόου την θαυμαστήν και σεπτήν εικόναν προσκυνήσωμεν αδελφοί θαύματα τελούσα και βρύουσαν ιάσεις και ταύτην μετά πόθου κατασπασώμεθα.»
να από τα πολλά ονόματα που προσδίδουμε στην Παναγία μας είναι Γοργοϋπήκοος και η ομώνυμη θαυματουργή εικόνα της βρίσκεται στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου Αγίου Όρους από το 1646. Εκεί, όπως αναφέρεται στο ιστορικό της Μονής, “λάμπει ως πολύφωτος σελήνη, σαν άριστος κυβερνήτης και σοφός οικονόμος το διακυβερνά”, φυλάσσοντας από κάθε προσβολή και επήρρεια τους ασκομένους σε αυτό οσίους πατέρες, αλλά και όσους προστρέχουν σ’ εκείνη με πίστη, ζητώντας την βοήθεια της. Και γενικά διαφυλάττει και γοργώς και προθύμως υπακούει και ελεεί όλους, όσοι την ευλαβούμαστε και την επικαλούμαστε με πίστη.
Όπως αναφέρει στο Συναξάρι ο όσιος Νικόδημος, στη Μονή του Δοχειαρίου, στο δεξί μέρος της Τραπέζης του Μοναστηρίου, βρισκόταν μια παλαιά εικόνα της Παναγίας. Οι πατέρες της Μονής αναφέρουν ότι είχε αγιογραφηθεί από την εποχή του κτήτορος της Μονής Νεοφύτου, τον 11ο αιώνα. Το έτος 1646, που ήταν ένα έτος πολύ δύσκολο για την Ιερά Μονή, διότι δεν είχε τα απαραίτητα χρήματα για να πληρώσει τους καθορισμένους φόρους στους Τούρκους κατακτητές, ο τραπεζάριος του Μοναστηριού, περνούσε μπροστά από αυτήν την εικόνα συνεχώς, ακόμα και τη νύχτα βαστάζοντας στα χέρια του αναμμένα δαδιά. Μια βραδυά, καθώς περνούσε και πάλι μπροστά από την εικόνα της Θεοτόκου, ακούει φωνή να βγαίνει από την εικόνα και να του λέει: “Μην περνάς από εκεί και μαυρίζεις τον τόπο με καπνό”. Ό μοναχός νομίζοντας ότι κάποιος άνθρωπος φώναξε, καταφρόνησε τη φωνή και δεν έδωσε σημασία. Μετά από λίγες ημέρες, κι ενώ εκείνος συνέχιζε να περνάει μπροστά από την εικόνα με αναμμένα τα δαδιά, ακούει και πάλι τη φωνή να του λέει: ”Ώ Μοναχέ αμόναχε, έως πότε θα συνεχίσεις να καπνίζεις τη μορφή μου και να με μαυρίζεις ατιμώντας με;”. Και συγχρόνως με τη φωνή έχασε ο ταλαίπωρος το φως του κι έμεινε τυφλός.
Μνήμη Ἁγίας Σκέπης τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἐν Βλαχερνῷ (1 και 28 Οκτωβρίου)
ιαβάζουμε: «Τῇ αὕτῃ ἡμέρᾳ τήν ἀνάμνησιν ποιούμεθα τῆς Ἁγίας Σκέπης τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί Ἀειπαρθένου Μαρίας ἤτοι τοῦ ἱεροῦ αὐτῆς Μαφορίου, τοῦ ἐν τῷ σορῷ τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῶν Βλαχερνῶν, ὄτε ὁ Ὅσιος Ἀνδρέας ὁ διά Χριστόν σαλός κατεῖδεν ἐφηπλωμένην αὐτήν ἄνωθεν καί πάντας τούς εὐσεβεῖς περισκέπουσαν».
Λόγω τῶν πολλῶν θαυμάτων ἀπό τήν Παναγία, πού ἀνέφεραν οἱ Ἕλληνες στρατιῶτες στόν Ἑλληνοϊταλικό πόλεμο τό 1940, ἡ Ἱερά Συνοδός τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μέ ἀπόφασή της τό 1952, καθιέρωσε νά ἑορτάζεται ἡ Ἅγια Σκέπη τῆς Θεοτόκου ἀντί γιά τήν 1η Ὀκτωβρίου, στίς 28 Ὀκτωβρίου.
Ἡ ἑορτή τῆς Ἅγιας Σκέπης τῆς Θεοτόκου ἡ ὁποία τελοῦνταν ἀπό παλαιοτάτων χρόνων τήν 1η Ὀκτωβρίου, ἦταν ἀνάμνηση τοῦ θαύματος τό ὁποῖο εἶδε ὁ Ὅσιος Ἀνδρέας. Κατά τή διάρκεια μιᾶς ἀγρυπνίας στό παρεκκλήσι τῆς «Ἅγιας Σοροῦ» τοῦ ναοῦ τῶν Βλαχερνῶν στήν Κωνσταντινούπολη, ὁ Ὅσιος Ἀνδρέας εἶδε τήν Θεοτόκο νά προχωράει ἀπό τίς βασιλικές πύλες πρός τό θυσιαστήριο ἀνάμεσα σέ λευκοφόρους ἅγιους, ἀπό τούς ὁποίους ξεχώριζαν ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος. Ὅταν ἔφθασε στό θυσιαστήριο γονάτισε καί προσευχόταν γιά πολλή ὥρα, κλαίγοντας καί παρακάλωντας τόν Υἱό της γιά τήν σωτήρια τοῦ κόσμου. Ὅταν ὁλοκλήρωσε τήν δέησή της, ἔβγαλε ἀπό τό κεφάλι της τό ἀστραφτερό μαφόριο, πού φοροῦσε καί μέ μία κινήση τό ἅπλωσε σάν σκεπή ἐπάνω ἀπό τό ἐκκλησίασμα. Ἔτσι ἁπλωμένο τό ἔβλεπε γιά ἀρκετή ὥρα ὁ Ὅσιος Ἀνδρέας μαζί μέ τόν Ἐπιφανιο, πού τόν συνόδευε. Ὅσο φαινόταν ἐκεῖ ἡ Θεοτόκος, φαινόταν καί ἡ ἱερή ἐσθήτα νά σκορπίζει τή Χάρη της. Ὅταν ἐκείνη ἄρχισε νά ἀνεβαίνει πρός τόν οὐρανό, ἄρχισε καί ἡ Θεία Σκέπη νά συστέλλεται καί σιγά – σιγά νά χάνεται. Τό ἱερό αὐτό μαφόριο πού φυλασσόταν ἐκεῖ συμβόλιζε τήν Χάρη καί τήν προστασία πού παρέχει ἡ Παναγία στούς πιστούς.
Ἅγιος Ἀνανίας ὁ Ἀπόστολος (1 Οκτωβρίου)
πακούετε «ἐκ καρδίας εἰς ὂν παρεδόθητε τύπον διδαχῆς». Κάνετε ὑπακοή μέ ὅλη τήν καρδιά σας στόν ἀκριβή κανόνα τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας.
Τέτοιος ἄνθρωπος ὑπακοῆς στόν Θεό ἦταν καί ὁ ἀπόστολος Ἀνανίας. Διότι, ὅταν ὁ Θεός τοῦ εἶπε μέ ὅραμα νά συναντήσει τόν Σαῦλο, πού ἦταν ὁ φόβος καί ὁ τρόμος τῶν χριστιανῶν, ἔκανε ὑπακοή στά λόγια τοῦ Κυρίου. Ἀμέσως πῆγε στήν Εὐθεῖα ὁδό καί ἀναζήτησε τό σπίτι τοῦ Ἰούδα, ὅπου ἦταν ὁ Σαῦλος. Τόν θεράπευσε, τόν βάπτισε χριστιανό, καί ἔπειτα αὐτός, μέ τό ὄνομα Παῦλος, ἔγινε ὁ μέγας Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν.
Κατόπιν ὁ Ἀνανίας πῆγε στήν Ἐλευθερούπολη, ὅπου μέ τή διδασκαλία του εἵλκυσε στόν Χριστό πολυάριθμες ψυχές. Ὁ θόρυβος ὅμως πού δημιούργησε ἡ ἀποστολική του δράση, ἔκανε τόν ἡγεμόνα Λουκιανό νά τόν συλλάβει. Χρησιμοποίησε πολλούς καί ποικίλους τρόπους προκειμένου νά ἀλλαξοπιστήσει ὁ Ἀνανίας. Ἀλλά ὁ Ἀνανίας ἔμεινε ἀμετακίνητος στά χριστιανικά του φρονήματα.
Τότε ὁ Λουκιανός τόν μαστίγωσε μέ νεῦρα βοδιῶν. Ἔπειτα, μέ σιδερένια νύχια τοῦ ξέσχισε τά πλευρά καί ἔκαψε τίς πληγές του μέ ἀναμμένες λαμπάδες. Τέλος, ἀφοῦ τόν ἔβγαλε ἔξω ἀπό τήν πόλη, τόν λιθοβόλησε.
Ἔτσι, ὁ Ἀνανίας πῆρε τό ἁμαράντινο στεφάνι τῆς ὑπακοῆς στό θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Ὅσιος Ῥωμανὸς ὁ Μελῳδὸς (1 Οκτωβρίου)
ἱ πληροφορίες γιά τόν βίο τοῦ Ὁσίου Ῥωμανοῦ δυστυχῶς εἶναι λίγες.
Ἔζησε, κατά μία ἐκδοχή τόν 8ο αἰῶνα ἐπί τοῦ βασιλέως Ἀναστασίου τοῦ Β’. Ἀρχικά εἶχε χρηματίσει διάκονος στήν ἐκκλησία τῆς Βηρυτοῦ. Κατόπιν μετέβη στήν Κωνσταντινούπολη καί ἔμεινε στά κελιά τοῦ Ναοῦ τῆς Θεοτόκου. Ὁ Ῥωμανός εἶχε μέτρια παιδεία καί τό ποιητικό ταλέντο του ἦταν ἀκόμα ἄγνωστο. Διεκατείχετο ὅμως ἀπό μία βαθιά πίστη στήν σεπτή μνήμη τῆς Παναγίας τῆς Παρθένου καί τακτικά παρακολουθοῦσε στόν Ναό τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν τίς κατανυκτικές ὁλονυκτίες.
Σέ μία τέτοια, στήν γιορτή τῶν Χριστουγέννων πού παραβρέθηκε, ἡ ψυχή του γέμισε μέ κατάνυξη καί ὅταν γύρισε στό κελί του εἶδε ὄνειρο τήν Παναγία νά τοῦ προσφέρει ἕνα βιβλίο καί νά τοῦ λέει νά τό καταφάει. Ὁ Ῥωμανός ἀπό τήν ἐπίδραση τοῦ ὀνείρου συνέθεσε γιά τήν γέννηση τοῦ Χριστοῦ τό τροπάριο «Ἡ Παρθένος σήμερον τόν ὑπερούσιον τίκτει».
Ἀπό τήν στιγμή αὐτή ἡ ποιητική ἐπιφοίτηση τοῦ Ὁσίου Ῥωμανοῦ ἔμεινε ἄσβεστη καί ἀναδείχτηκε ὁ ἐξωχότερος καί μεγαλύτερος μελῳδός τῆς Ἐκκλησίας μας.
